SŁYSZENIE I ROZUMIENIE

NADAWANIE – MOWA

0-3 m-c życia

·         Reaguje na głośne dźwięki.

·         Wycisza się lub śmieje, gdy do niego mówimy.

·         Przerywa płacz słysząc nasz głos.

·         Wzmaga lub osłabia ssanie, gdy usłyszy dźwięki.

·         Inaczej płacze przy przemoczeniu, inaczej - gdy jest głodne.

·         Głuży - wydaje dźwięki przypominające gruchanie.

·         Radośnie piszczy słysząc znane dźwięki.

·         Używa płaczu i krzyku do sygnalizowania swoich potrzeb.

4-6 m-c życia

·         Odwraca głowę szukając źródła dźwięku.

·         Reaguje na zmianę tonu naszego głosu.

·         Zwraca uwagę na zabawki wydające dźwięk.

·         Reaguje na muzykę.

·         Gaworzy - powtarza ciągi sylab i dźwięków własnych oraz zasłyszanych z otoczenia.

·         Zagadywane gaworzy, uśmiecha się porusza rękami i nogami.

7-12 m-c życia

·         Odwraca się i patrzy w kierunku źródła dźwięku.

·         Skupia uwagę, gdy do niego mówimy.

·         Pytane gdzie mama?, gdzie tata?, gdzie lampa? wskazuje palcem.

·         Chętnie uczestniczy w prostych zabawach typu   idzie rak, warzyła sroczka. 

·         Zachęcane - wykonuje proste polecenia np. daj. 

·         Próbuje naśladować nasze ruchy.

·         Intensywnie gaworzy np. ta-ta-ta, ma-ma-ma, da-da-da, ba-ba-ba, na-na-na.

·         Używa dźwięków, by zwrócić na siebie uwagę.

·         Wykorzystuje gesty i mimikę, by spytać lub poprosić o coś.

·         Mogą pojawić się pierwsze słowa mama, tata, baba.

·         Pierwsze słowa nie muszą być kojarzone z konkretnym przedmiotem.

12-24 m-c życia

·         Poproszone wskazuje poprawnie niektóre części ciała.

·         Wykonuje najprostsze polecenia daj buzi,  zrób pa pa.

·         Słucha z zainteresowaniem wszystkich piosenek, wierszyków, krótkich opowiadań.

·         Potrafi wskazać często nazywane przez nas przedmioty.

·         Zamiast słów stosuje wyrazy dźwiękonaśladowcze hau, bach, brr.

·         Powtarza wielokrotnie zasłyszane wyrazy - echolalie.

·         Zaczyna łączyć dwa wyrazy, pojawiają się wyrażenia typu nie chcę, mama daj.

·         Wymawia samogłoski a, u, i, o, e, y; oraz spółgłoski: m, b, p, t, d, n, j, ł.

·         Upraszcza – może wymawiać początek lub koniec słowa.

·         Ma coraz bogatszy słownik.

2-3 rok życia

·         Rozróżnia przeciwieństwa:
chodź - stój,
nie ma – jest.

·         Wykonuje bardziej złożone instrukcje: weź misia i chodź do mamy.

·         Wskazuje części ciała.

·         Nazywa większość przedmiotów z otoczenia-może przy tym popełniać błędy np. ludź zamiast człowiek.

·         Wymawia poprawnie coraz więcej głosek k, g, l.  

·         Trudniejsze głoski zastępuje prostszymi szalik – salik - sialik, zamiast ryba -lyba – jiba.

·         Pyta co to?, zaczyna stosować przeciwieństwa typu: nie ma mamy; zaczyna używać liczbę mnogą.

·         Pytane podaje swoje imię.

3-4 rok życia

·         Reaguje na głos z innego pokoju i komunikaty   z radia lub telewizji.

·         Potrafi odróżnić wymowę prawidłową od nieprawidłowej sanki-sianki.

·         Jest rozumiane przez obce osoby.

·         Buduje coraz dłuższe zdania.

·         Coraz więcej pyta, odpowiada na proste pytania kto,  co, gdzie z kim, w czym?

·         Często upraszcza najtrudniejsze głoski sz, ż, cz, dż, r.

·         Zwykle mówi płynnie, czasem mogą pojawić się zawahania, powtórzenia dźwięków, sylab, wyrazów, przeciągania głosek, tzw. rozwojowa niepłynność mowy

4-5 rok życia

·         Z uwagą słucha prostego opowiadania i potrafi  odpowiedzieć na pytania związane z treścią.

·         Rozumie komunikaty wypowiadane przez obce  osoby.

·         Zadaje bardzo dużo pytań.

·         Może wypowiadać najtrudniejsze głoski sz, ż, cz, dż, r.

·         Buduje bogate zdania - używa coraz więcej przymiotników.

·         Potrafi opowiedzieć prostą historyjkę.

·         Stosuje podstawowe reguły gramatyczne, choć czasem jeszcze je myli.

5-6 rok życia

·         Rozumie trudniejsze instrukcje klaśnij w dłonie     a potem połóż ręce na kolanach.

·         Potrafi wysłuchać bajkę lub dłuższe opowiadanie  i rozumie morał.

·         Rozumie określenia nad, pod, obok.

·         Prawidłowo interpretuje znaki symboliczne, np. kółko i trójkącik – to będą znaki drogowe.

·         Mowa jest wyraźna i poprawna, prawidłowo mówi wszystkie głoski języka polskiego.

·         Poprawnie buduje zdania, gramatyczne.

·         Potrafi odpowiedzieć na bardziej złożone pytania, opowiada używając zdań złożonych.

·         Potrafi opowiedzieć, co widzi na obrazku, opowiada bajki.

·         Potrafi rozmawiać z obcą osobą nie odbiegając od tematu.

·         Używa słów określających stosunki przestrzenne i  nazywa podstawowe figury geometryczne.